- Global Voices မြန်မာ - https://my.globalvoices.org -

နည်းပညာက လူတွေအား ကမ္ဘာ့ ဘာသာစကားများကို လေ့လာနိုင်ရန်သာမက မကွယ်ပျောက်အောင် ထိန်းသိမ်းနိုင်ရန် မည်သို့ ကူညီနေ သလဲဆိုတာ

· ရေးသား​သူ Rising Voices ဘာသာ​ပြန်​သူ Juan Cebu

အမျိုးအစားများ: ပြည်သူသတင်း, ပေါ်ထွန်းလာသော အသံများ
Kenkyusha’s New Japanese-English Dictionary by Niko Kitsakis (CC-SA-3.0)

Kenkyusha’s New Japanese-English Dictionary [1] by Niko Kitsakis (CC-SA-3.0)

ဤဆောင်းပါးကို အွန်တာရီယို တက္ကသိုလ် နည်းပညာ ကျောင်းမှ လူမှုဘာသာဗေဒ ပညာရှင် အလီဆင် အေးမား (Allyson Eamer) က ဧည့်သည် အဖြစ်ရေးသားသည်။ ဤဆောင်းပါးကို မူလပထမက Ethnos Project blog တွင် ရေးသားထုတ်ဝေ [2]ခဲ့သည်။

အချိန် ၁၀ ရက်မှ ၁၄ ရက် [3] ဝန်းကျင်တိုင်းမှာ ကမ္ဘာ့ ပျောက်ဆုံးလုနီးပါး ဘာသာစကားများ သေဆုံးကုန်ကြသည်။ သူတို့ ပျောက်ကွယ်ခြင်းမှ ကယ်တင်ရန် အလို့ငှါ ကျိုးပမ်းရာတွင် ဘာသာစကား ပြောဆိုသူများ၊ ပညာပါရမီရှင်များ နှင့် သတင်းအချက်အလက် နည်းပညာ အထူးကျွမ်းကျင်သူတို့သည် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကာ ဒီဂျစ်တယ် နည်းပညာကို ဘာသာစကားတစ်ခုအား ပြန်လည် အသက်သွင်းရန် မည်သို့ အသုံးပြုနိုင်သည်ကို ရှာဖွနေကြသည်။

ဘာသာစကားများသည် ၄င်းတို့၏ စကားပြောသူများက စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံရေးအရ သာလွန် အင်းအားကြီးမားသော ဘာသာစကားများသို့ တဖြည်းဖြည်းနှင့် ပြောင်းလဲ အသုံးပြုသွားသောအခါ ပျောက်ကွယ်ခြင်း အန္တရာယ်သို့ ကျရောက်ရန် ပိုမို လွယ်ကူလာသည်။ ပုံမှန်ဆိုလျှင် စကားပြောင်းလဲ အသုံးပြုမှုသည် ဌာနေတိုင်းရင်းသားလူမျိုးတို့၏ ယဉ်ကျေးမှု နှင့် မြေများသည် အင်ပါယာ တည်ဆောက်သူ လက်ထဲသို့ ပေးအပ်ရမှုကိုဖြစ်စေသော ကိုလိုနီတည်ဆောက်သူနှင့် နယ်ပယ်ချဲ့ထွင်သူများ၏ အစီအမံများကြောင့် ဖြစ်ပေသည်။

အံအားသင့်စရာတစ်ခုမှာ အချို့ ပညာပါရမီရှင်တို့သည် “Linguistic Darwinism” ဟုခေါ်နိုင်သော အကြံ့ခိုင်ဆုံး ဘာသာစကားသည်သာ ရှင်သန်နိုင်သည်ဟူသော အယူအဆကို တုန်လှုပ်ခြင်း မရှိပါ။ ကျွန်ုပ်တို့ အားလုံး ဘာသာစကားတစ်ခုတည်းကိုပဲ အတူတူပြောလျှင် မလွယ်ကူပေဘူးလားဟု အချို့ပညာရှင်များကတော့ ငြင်းချင် ငြင်းကြဦးမည်။

ဘာသာစကား တစ်ခုစီတိုင်းဟာ တစ်မူထားခြားသော ကမ္ဘာကြီးကို ရှုမြင်ပုံ ကိုယ်စီရှိကြပုံ၊ ဘာသာတစ်ခုမှ ဝေါဟာတွေဟာ ထိုစကားကို ပြောဆိုသူတွေ၏ တန်ဖိုးများကို ပေါ်လွင်စေပုံ၊ လက်တွေ့မျက်မြင်ကို အခြေခံကာ ဖြစ်တည်လာသော ဗဟုသုတများကို ဘာသာစကားတစ်ခု၏ သဒ္ဒါ လက္ခဏာများတွင် သိမ်းစည်းနေပုံ၊ အနုပညာ၊ မိမိကိုယ်ကို ဖော်ပြခြင်း၊ သမိုင်း၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ စီးပွားရေးနှင့် ကိုယ်ပိုင်ဝိသေသတို့သည် ဘာသာစကားနဲ့ ခွဲခြား၍မရအောင် ဒွန်တွဲနေပုံတို့ကို ကျွန်ုပ်တို့ အထူး အကြယ်တဝင့် ထောက်ပြရန် လိုမည် မထင်။ အဲဒီအစား သင်သည်လည်း ကျွန်ုပ်တို့ကဲ့သို့ပင် ကမ္ဘာ၏ ဌာနေပြည်သူများသည် ၄င်းတို့ ပိုင်ဆိုင်ရာတွေများကို မတန်တရာ ယူဆောင်သွားခြင်းခံနရပြီး ဘာသာစကားတစ်ခုကို ဆုံးရှုံးမှုသည် ကြေကွဲဖွယ်ရာအဖြစ် ယုံကြည်သည်ဟု ယူဆလျှက် ဆက်လက်ပြောဆိုပါမည်။

Miniature DNF Dictionary by Tomasz Sienicki (CC-SA-3.0)

Miniature DNF Dictionary [4]by Tomasz Sienicki (CC-SA-3.0)

နည်းပညာသည် အချိန် နှင့် နေရာကို အမှုမထားပဲ သင်ယူသူများကို ဘာသာစကားဆရာများနှင့် အကြောင်းအရာများဖြင့် ချိတ်ဆက်ပေးနိုင်သည်။ ပျောက်ကွယ်လုနီးပါး ဘာသာစကားများ၏ စကားသံကို အသံသွင်းခြင်းအားဖြင့် နည်းပညာသည် မှတ်တမ်းတင်နိုင်သည်။ လွယ်ကူ လျင်မြန်စွာ သင်ရိုးညွှန်းတမ်းနှင့် အရင်းအမြစ်များကို ထုတ်လုပ်ပြီး ဖြန့်ဖြူး နိုင်သည်။ ကစားနည်းများဖြင့် သော်၄င်း၊ cloud-based downloads များပြုလုပ်၍ သော်၄င်း၊ apps များပြုလုပ်၍ သော၄င်း လွတ်လပ်သော သင်ယူမှုကို လွယ်ကူချောမွေ့ စေနိုင်သည်။ နည်းပညာသည် ဆရာများ နှင့် သင်ယူသူများကို ဘာသာစကားသင်ယူရာတွင် တစ်လမ်းသွား သို့မဟုတ် တွဲဖက်ပုံစံမျိုးဖြင့် ချိတ်ဆက်ပေးနိုင်သည်။

အတွေးအခေါ် ရှေ့ပြေးသူများသည် နည်းပညာ၏ မကြုံစဖူးသော တန်ခိုးကို အသုံးချကာ ပျောက်ကွယ်လှနီးပါးဖြစ်နေသော ဘာသာစကားများကို ပြန်လည်ကယ်ဆယ်နေကာ အချို့အခြေအနေများတွင် ပျောက်ဆုံးသွားသော ဘာသာစကားများကို အသက်ပြန်သွင်းနေကြသည်။

အောက်ပါ သာဓကတို့သည် ဤကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများတွင် ဒစ်ဂျစ်တယ် နည်းပညာကို အသုံးပြုလျှက်ရှိသော နည်းလမ်း တချို့၏ အကျဉ်းချုပ် ခြုံငုံသုံးသပ်ချက် ဖြစ်ပါသည်။

ဥရောပ

မြောက်အမေရိက

အာဖရိက

အလယ်ပိုင်းနှင့် တောင်အမေရိက

အာရှ

အာတိတ်

အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ

ပစိဖိတ်

တိုင်းရင်းသား ဘာသာစကားများအတွက် ပညာရေးအတွက် နည်းပညာများအပေါ်အသုံးပြုမှုများနှင့် ပက်သက်ပြီး နောက်ဆုံရ သတင်းများကိုသိလိပါက အလီဆင် အေးမား (Allyson Eamer)၏ စာမျက်တွင် ရှင်းပြချက်များ [25]တွင် သွားရောက်လေ့လာနိုင်ပါသည်။